Votuesit kishin opsione të qarta në rrethin e dytë të zgjedhjeve lokale në Maqedoninë e Veriut, por jo të gjithë kandidatët kishin kushte të barabarta fushate: vëzhguesit ndërkombëtarë
SHKUP, 3 nëntor 2025 – Rrethi i dytë i zgjedhjeve për kryetarë komunash në Maqedoninë e Veriut u ofroi votuesve një zgjedhje midis alternativave politike dhe fushata ishte konkurruese në shumicën e komunave, por jo të gjithë kandidatët kishin kushte të barabarta fushate dhe përfshirja e vazhdueshme e zyrtarëve qeveritarë në fushatë si dhe akuzat e vazhdueshme për presion ndaj votuesve dhe akuzat e shumta për blerje votash ishin shqetësuese, thanë sot në një deklaratë vëzhguesit ndërkombëtarë nga Zyra e OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR).
Derisa legjislacioni zgjedhor mbulon disa aspekte të procesit zgjedhor të rrethit të dytë, disa fusha kyçe mbeten të parregulluara, të paqarta ose të detajuara në mënyrë të pamjaftueshme. Ligjit gjithashtu i mungon një afat i qartë kohor dhe rregulla të hollësishme për përgatitjet teknike për votim.
“Rrethi i dytë i zgjedhjeve për kryetarë komunash u zhvillua në mënyrë të rregullt dhe fushata mbeti në përgjithësi konkurruese, por jo të gjithë kandidatët gëzuan kushte të barabarta,” tha Matteo Mecacci, Shef i Misionit të Vëzhgimit të Zgjedhjeve të ODIHR-së. “Ne kemi vëzhguar procesin zgjedhor që nga fillimi i shtatorit, edhe pse korniza ligjore ofron një bazë teknike për mbajtjen e zgjedhjeve demokratike, mbeten paqartësi dhe boshllëqe të shumta, veçanërisht në lidhje me administratën zgjedhore, qasjen në media dhe sistemin për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve zgjedhore.”
Rrethi i dytë i zgjedhjeve për kryetarë komunash u mbajt në komunat ku asnjë kandidat nuk kishte fituar shumicën absolute në rrethin e parë më 19 tetor. Administrata zgjedhore vazhdoi të menaxhonte përgatitjet e zgjedhjeve në mënyrë efikase dhe në përgjithësi gëzoi besim të lartë publik. Procesi në ditën e zgjedhjeve në përgjithësi u vlerësua si mirë i organizuar, profesional dhe i qetë, megjithëse ndjekja e shpeshtë e votuesve e vërejtur nga vëzhguesit ishte shqetësuese.
Vëzhguesit vunë re se komisioni zgjedhor grupoi disa ankesa në vend që t'i shqyrtonte ato individualisht, dhe qasja e ngurtë dhe tepër formaliste e tyre nënkuptonte që hetimi i disa rasteve ishte i kufizuar, duke ngritur shqetësime për procesin e rregullt dhe të drejtën për një mjet efektiv ligjor. Pozitivisht, gjykata përkatëse i trajtoi ankesat detajisht, duke ndjekur procedurat e përcaktuara në seanca që ishin të hapura për publikun.
Ashtu si në rrethin e parë, liritë themelore të shprehjes, si dhe të asociimit dhe të tubimit u respektuan, dhe kandidatët ishin në gjendje të bënin fushatë lirisht. Megjithatë, toni i fushatës ishte më i përmbajtur sesa në rrethin e parë, me disa raste të sulmeve personale nga kandidatët dhe liderët e partive ndaj njëri-tjetrit. Përfshirja e vazhdueshme e zyrtarëve qeveritarë në fushatë, herë pas here, e turbulloi kufirin midis shtetit dhe partisë. Vazhduan shqetësimet për pretendimet për presion ndaj punonjësve të sektorit publik dhe votuesve, si dhe pretendimet e shumta për blerje votash.
Kërkesat për raportimin e financave të fushatës mbetën të kufizuara për rrethin e dytë, dhe mungesa e mbikëqyrjes minoi transparencën dhe reduktoi llogaridhënien. Asnjë nga institucionet e ngarkuara me mbikëqyrjen e financimit të fushatës nuk nisi procedura kundër kandidatëve që nuk arritën të respektonin kërkesat e raportimit para rrethit të parë, duke dobësuar më tej besimin e publikut.
Mbulimi në programet e lajmeve të të gjithë transmetuesve të monitoruar nga misioni vëzhgues ishte në përgjithësi neutral. Në të njëjtën kohë, fondet shtetërore për reklamat politike dhe ndarjen e kohës së transmetimit u shpërndanë midis kandidatëve sipas të njëjtës formulë të aplikuar gjatë rrethit të parë, duke disavantazhuar kandidatët e pavarur dhe partitë që nuk përfaqësoheshin në parlament, dhe duke përjashtuar efektivisht partitë më të vogla me një grup parlamentar. Disa kandidatë gjithashtu ngritën shqetësime në lidhje me narrativat manipuluese në rrjetet sociale, dhe një numër rastesh të retorikës nxitëse u vunë re online.
Misioni i Vëzhgimit të Zgjedhjeve i ODIHR-it për zgjedhjet lokale në Maqedoninë e Veriut u hap më 5 Shtator dhe do të qëndrojë në vend deri më 12 nëntor.
Për informacione të mëtejshme, ju lutemi kontaktoni:Katya Andrusz, ODIHR: +48 609 522 266 ose katya.andrusz@odihr.pl