Druga tura wyborów prezydenckich w Polsce przebiegła sprawnie i charakteryzowała się zaciętą rywalizacją, w warunkach wzmożonej polaryzacji, w tym w mediach i w Internecie, twierdzą międzynarodowi obserwatorzy

WARSZAWA, 2 czerwca 2025 – Druga tura wyborów prezydenckich w Polsce przeprowadzona została sprawnie i cechowała się dużą konkurencyjnością polityczną. Jednakże długotrwała polaryzacja między dwoma głównymi obozami politycznymi w kraju oraz stronniczość mediów przyczyniły się do intensyfikacji rywalizacji podczas kampanii wyborczej, toczącej się w atmosferze kontrowersji dotyczących niezależności niektórych kluczowych instytucji nadzorujących wybory, stwierdzili w dzisiejszym oświadczeniu międzynarodowi obserwatorzy.

Wspólna misja obserwacyjna Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) oraz Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE) uznała, podobnie jak przed pierwszą turą wyborów, że wolność słowa, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń była respektowana. Pomimo że kampania przybierała coraz bardziej konfrontacyjny charakter, jako że obydwaj kandydaci rywalizowali o głosy podzielonego i ideologicznie rozdrobnionego elektoratu, liczba nienawistnych i nietolerancyjnych przekazów zmniejszyła się zauważalnie przed drugą turą wyborów. W sytuacji braku jasnych zasad czy uregulowań prawnych, granica między obowiązkami służbowymi a aktywnością wyborczą urzędników państwowych zacierała się i nie poczyniono starań, aby zapobiec takim praktykom lub powstrzymać tego typu działania.

- Cała kampania wyborcza ujawniła głębię polaryzacji politycznej i podziałów społecznych w Polsce, podkreślając potrzebę inkluzywnego dialogu, z udziałem całego społeczeństwa – powiedziała Dunja Mijatović, Szefowa Misji Obserwacyjnej ODIHR. – Liderzy polityczni muszą teraz jeszcze bardziej wzmocnić wiarygodność i odpowiedzialność instytucji demokratycznych w Polsce, w trosce o dobro wszystkich obywateli. Prawdziwa demokracja nie powinna być grą o sumie zerowej, to wspólna odpowiedzialność. -

Chociaż władze kontynuowały wysiłki na rzecz ochrony procesu wyborczego przed dezinformacją i ingerencją z zagranicy, wysiłki te osłabiane były przez niewystarczającą koordynację oraz ograniczoną i niespójną komunikację na temat podjętych działań. Skuteczność reakcji ze strony platform społecznościowych była nadal bardzo zróżnicowana, na skutek czego duży odsetek zgłoszonych treści pozostawiono bez reakcji w niektórych mediach społecznościowych.

- Wysoka frekwencja podczas drugiej tury wyborów prezydenckich, zarówno w kraju jak i za granicą, stanowi odzwierciedlenie mocnego przywiązania polskich obywateli do siły i wartości ich demokracji – oświadczył Iulian Bulai, szef delegacji PACE - Wyborcy mieli realny wybór pomiędzy alternatywnymi programami politycznymi funkcjonującymi w pluralistycznym środowisku. Mogli oni podjąć świadome decyzje, mimo silnej polaryzacji w mediach i retoryki opartej na manipulacji, oraz pomimo pewnych słabości systemu, które należy wyeliminować, aby jeszcze bardziej wzmocnić integralność procesu wyborczego. -

Niewystarczające uregulowania finansowania kampanii sprzyjały częstemu zaangażowaniu podmiotów trzecich, co negatywnie wpłynęło na przejrzystość oraz rzetelność całego procesu wyborczego. Ogólnie rzecz biorąc, administracja zarządzała wyborami sprawnie i kompetentnie. Dzień głosowania przebiegł spokojnie, a samo głosowanie było zorganizowane dobrze i profesjonalnie. Jednakże, jego tajność, tak jak w pierwszej turze, w wielu przypadkach nie była zagwarantowana.

Polaryzacja i stronniczość przekazów większości mediów, w tym mediów publicznych, ograniczyła dostęp wyborców do bezstronnych źródeł informacji. Jedyna debata telewizyjna z udziałem obydwu kandydatów przed drugą turą wyborów, pozbawiona była skutecznej moderacji, przez co została wykorzystana jako platforma do wzajemnych oskarżeń, zamiast stanowić okazję do rzeczowego porównania programów politycznych.

Jednocześnie, utrzymywały się obawy dotyczące braku niezależności Izby Sądu Najwyższego odpowiedzialnej za zatwierdzanie wyników wyborów, powołanej w 2018 roku. Te kontrowersje przyczyniły się do spadku zaufania publicznego do sądownictwa.

Międzynarodowa misja obserwacji wyborów prezydenckich w Polsce liczyła łącznie 42 obserwatorów z 24 krajów, w tym 34 ekspertów i obserwatorów długoterminowych reprezentujących ODIHR oraz 8 parlamentarzystów i pracowników Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy PACE.

Kontakt dla mediów:

Katya Andrusz, ODIHR: +48 609 522 266 lub katya.andrusz@odihr.pl

Sylvie Affholder, PACE: +33 760 19 75 05 lub sylvie.affholder@coe.int