News and press releases

[embed:https://youtu.be/hUFRrXVgrY8] Со поддршката од Мисијата на ОБСЕ во Скопје, Собранието остварува видлив напредок кон еднаквост помеѓу жените и мажите, преку воведување нови политики, зајакнување на надзорната функција и унапредување на структурните реформи. На 11 февруари, собраниската Комисија за еднакви можности на жените и мажите едногласно го усвои Акцискиот план на Собранието за унапредување на рамноправноста помеѓу жените и мажите за периодот 2025-2027. [1]   „Со ова се означува третиот последователен Акциски план развиен со поддршката на Мисијата на ОБСЕ во Скопје и Канцеларијата на ОБСЕ за демократски институции и човекови права (ОДИХР), зајакнувајќи ја заложбата на Собранието за унапредување на еднаквоста помеѓу жените и мажите“, изјави амбасадорот Килиан Вал, шеф на Мисијата на ОБСЕ во Скопје. Марина Димовска, генерална секретарка на Собранието, ја реафирмираше заложбата на институцијата за поттикнување еднакви можности за сите. „Собранието, како претставничкиот дом на сите граѓани и најважната демократска институција, останува водечка сила во промовирањето еднаквост помеѓу жените и мажите“. Новиот Акциски план задава амбициозни цели за зајакнување на еднаквоста помеѓу жените и мажите во политичкото застапување, законодавните процеси и надзорните функции. Во фокусот на овие напори е и зајакнувањето на внатрешната организација на Собранието, вклучително и формирањето специјален отсек за еднаквост помеѓу жените и мажите, поддршка на семејно-пријателски политики за службата и пратениците и подобрени капацитети за родова анализа. Клучните цели вклучуваат зајакнување на етичките стандарди за спречување на сите форми на насилство, охрабрување на машките политичари активно да застапуваат за еднаквост и зголемување на јавната свест за родови прашања. Од 2019, Мисијата на ОБСЕ во Скопје и ОДИХР имаат поддржано напори за поинклузивно Собрание, грижејќи се перспективите и приоритетите и на жените и на мажите да бидат рефлектирани во неговата работа. Собранието има воведено специјализирани обуки за родова еднаквост, сеопфатен прирачник за најдобри практики [2], како и обука за воведно знаење за новоизбрани пратеници. Со позицијата советник за родови прашања, воведена во 2023, се обезбедува постојана и континуирана поддршка за политиките кои ги рефлектираат потребите на сите граѓани. Овие радикални промени создаваат поправично и попретставничко Собрание. Со годишната пленарна седница, со која се одбележува Меѓународниот ден на жената, еднаквоста е присутна на агендата, а родово сензитивните одредби од Деловникот помагаат заложбите да се претворат во делување. Регионалните размени дополнително ги зајакнуваат овие напори, поттикнувајќи соработка помеѓу границите со цел градење поинклузивни институции. Мисијата на ОБСЕ во Скопје продолжува да ги поддржува институциите на Северна Македонија при нивните напори за вметнување на родово сензитивните практики во создавањето политики, грижејќи се за долгорочен напредок кон еднаквост и инклузивност. [1] https://www.sobranie.mk/ns-newsarticle-usvoen-akciskiot-plan-za-unapreduvane-na-ramnopravnosta-megu-zenite-i-mazite.nspx   [2] https://www.osce.org/mission-to-skopje/500983

24 ноември: Централен настан на ОБСЕ: „Насилство врз младите жени и девојки: сексуално вознемирување, демнење и контролирачко однесување“ Време и место: 12:00-14:30, Лабораториум, Skopje Овој настан има за цел да ги идентификува и обрне внимание на реалните предизвици при спречувањето и гонењето насилство врз младите жени и девојки, фокусирајќи се ниската стапка на обвиненија и истраги. Клучни теми на кои ќе се разговара се подигање на свеста за сексуалното вознемирување, демнењето и контролирачкото однесување како родови форми на насилство како и разбирање за долгорочното влијание на овие злодела врз благосостојбата и развојот на младите жени и девојки. Ќе биде прикажан видео материјал создаден во соработка со Факултетот за драмски уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје, по што ќе се одржи дебата со чинителите. Централен дел на настанот ќе биде потпишувањето на Декларација на намери, со која ќе се отслика јавната заложба за борба против насилството врз младите жени и девојки. Декларацијата задава десет акциски точки со конкретни мерки кои Мисијата на ОБСЕ во Скопје ќе ги поддржи во 2025 година. Помеѓу учесниците кои се поканети да ја потпишат Декларацијата се претседателката на Северна Македонија, министерката за образование, претставници на локални училишта, младински организации и невладини организации активни во борбата за ставање крај на насилството врз жените. На настанот ќе се обратат претседателката на Северна Македонија и министерката за образование. Шефот на Мисијата на ОБСЕ нема да присуствува на настанот од здравствени причини, но ќе има видео-обраќање. Заменик-шефицата на Мисијата на ОБСЕ ќе ја модерира воведната сесија. 25 ноември: Почетен настан за 16 дена активизам против родово базирано насилство организиран од ОН (настан со поддршка на ОБСЕ) Време и место: 19:30-22:30, Музеј на Град Скопје Настанот на кој ќе се претстават повеќе платформи, финансиски поддржан од Мисијата на ОБСЕ, ќе промовира единство при разрешувањето на насилството врз жени и девојки. На него ќе се одржат панели за отворени дискусии со претставници од партнерските организации на ОН како и билатералните донатори, младински активисти, невладини организации и медиуми. Ќе биде прикажан краток документарен филм за родово базирано насилство, а ќе биде изложена и уметничко-просторната инсталација „Прегрнати лузни“ на Мартина Спасовска. На панел-дискусијата ќе учествува заменик-шефицата на Мисијата на ОБСЕ. Јавна седница на Собраниската комисија за еднакви можности на жените и мажите на темата за насилство врз жени и девојки Време и место: 10:00-12:00, Собрание, Скопје На покана на претседателката на Комисијата, шефот на Мисијата ќе има видео-обраќање пред Комисијата, додека заменик-шефицата ќе присуствува лично. 27 ноември: Работилница за дискутирање за експертската анализа поддржана од Мисијата на ОБСЕ за „новите форми за спречување трговија со луѓе фокусирани на ранливите групи, вклучително и жени, препораки и главни загрижености ” Време и место: 10:00-14:30, хотел Арка, Скопје (затворен настан) Трговијата со луѓе несразмерно влијае врз жените и девојките поради нивната ранливост на родово базирано насилство. Трговците со луѓе честопати ги искористуваат родово базираните нееднаквости. На оваа работилница ќе се истражат стратегии за спречување трговија со луѓе, посебно со ранливи групи, вклучително и жени. Оваа сесија ќе обезбеди алатки за Националниот известувач за борба против трговија со луѓе за набљудување превентивни дејствија и ризици. Експертката Марија Тодоровска ќе ја води работилницата. 28-29 ноември: Обука за адвокати за правата на жртвите во случаи на трговија со луѓе Време и место: 10:00-16:00, хотел Арка, Скопје (затворен настан) Обуката има за цел да ги подобри капацитетите на адвокатите да застапуваат жртви на трговија со луѓе, со фокус на жени и девојки тргувани заради сексуална експлоатација и принуден труд. На сесијата ќе се обрне внимание на разликите помеѓу криумчарењето и тргувањето мигранти, со акцент на ризиците со кои се соочуваат раселените жени и девојки. Сесијата ќе ја водат Маја Конеска (јавна обвинителка) и Оља Ристова (судијка). 3-4 декември: Градење капацитети за социјални работници за борба против трговија со луѓе и заштита на правата на жртвите Време и место: 10:00-16:00, хотел Арка, Скопје (затворен настан) Како дел од тековните напори за зајакнување на државниот одговор за борба против трговијата со луѓе, Мисијата тесно работи со Националната комисија за борба против трговија со луѓе и Министерството за социјална политика, демографија и млади (МСПДМ) на конкретно наменети интервенции согласно Годишниот план за спроведување на Националната стратегија за борба против трговијата со луѓе. Клучниот фокус на овие напори е подобрување на капацитетите на социјалните работници за ефективно да се осврнат на и чуваат правата на жртвите. Оваа обука има за цел да ги опреми социјалните работници со суштинско знаење и вештини, а во меѓувреме олеснува проценка на потребите на посебните мултидисциплинарни мобилни тимови да идентификуваат ранливо население, вклучително и жртви на трговија. Со зајакнувањето на вештините и капацитетите на локалните социјални работници, заедниците ќе бидат подобро позиционирани да откриваат и спречуваат трговија со луѓе во рана фаза. Со поддршката од Мисијата, МСПДМ ќе ги води сесиите за градење капацитети на професионалци за социјална работа кои работат на напори за борба против трговијата со луѓе. Со оглед на тоа што жените и девојките се несразмерно повеќе засегнати од сексуална трговија и други форми на експлоатација, во оваа обука ќе бидат вклучени и релевантни студии на случај. Обуката ќе ја спроведат г-н Назиф Абди и г-а Ирена Здравкова, истакнати експерти во областа за борба против трговија со луѓе.   10 декември: Работилница на најдобри практики од регионот за Мрежа на здруженија на жени во полицијата (МЗЖП) Време и место: 9:30-17:30, хотел Александар Палас, Скопје (затворен настан) На оваа работилница ќе присуствуваат 6 претставници од Министерството за внатрешни работи и 12 претставници од МЗЖП од теренските операции на ОБСЕ во Југоисточна Европа. Учесниците ќе споделат искуства и најдобри практики за поддршка на напорите на МВР за воспоставување функционална и одржлива МЗЖП прилагодена на институционалната поставеност на земјата во период од 2-3 години, согласно новата среднорочна стратегија на Мисијата 2025-2027. 11 декември: Презентација на методологијата за воспоставување Femicide Watch во Северна Македонија Време и место: 11:00-14:00, хотел Александар Палас, Скопје Оваа презентација има за цел да понуди детален преглед на предложената методологија за femicide watch на граѓанските организации кои работат на полето на родово базирано насилство како и на клучните државни чинители, како што се јавни обвинители, судии, полиција и центри за социјална работа. Исто така, ќе се добијат и вредни повратни информации и од граѓанските организации и од државните претставници за да се подобри методологијата. Целта е да се воспостави одржлив систем за следење податоци за фемицид во Северна Македонија и да се придонесе за создавање одржлив модел за следење ширум регионот. На настанот ќе се обратат министерот за внатрешни работи, министерот за социјална политика, демографија и млади, извршната директорка на Хелсиншкиот комитет за човекови права и шефот на Мисијата на ОБСЕ. Трет состанок на битолското работно тело со полицијата и претставници на ромската заедница за да разговараат за прашањето поврзано со проституција Време и место: 12:00-15:00, хотел Милениум Палас, Битола (затворен настан) Два случаја на прекумерна употреба на сила од страна на полицијата против Роми во Битола кон крајот на 2020 предизвикаа големи реакции во јавноста и создадоа тензии помеѓу ромската заедница и органите на редот. Иако ваквите тензии не беа видливи постојано и инцидентите беа релативно ретки, комуникацијата помеѓу двете групи беше ограничена главно заради спорадични конфронтации. Почетната мисија за изнаоѓање факти и ситуациската анализа ги поставија темелите за Мисијата да го организира првиот настан за дијалог во март 2024, на кој присуствуваа претставници на ромската заедница и полициски службеници кои истакнаа и потреба и волја за градење заедничка доверба како и за идентификување повеќе критични прашања за дискусија. По паузата за време на парламентарните и претседателски избори во пролетта 2024 година – заедно со измените во полициското раководство поврзани со нив – процесот на дијалог продолжи во октомври со втор настан фокусиран на подобрување на пристапот до документи за идентификација. Оваа средба го продолжува дијалогот и ќе се осврне на прашањето поврзано со проституција, со фокус на нејзиното влијание врз девојките и жените-Ромки.

Не се работи само за бројки во однос на родовата еднаквост во собранието. Шефот на Мисијата на ОБСЕ во Скопје, амбасадорот Килиан Вал, и претседателот на Собранието, Талат Џафери, ја отворија регионалната конференција „Унапредување на родовата еднаквост во парламентите“ со која се одбележа 20-годишнината на Клубот на пратенички. На конференцијата присуствуваат претставници на Собранија и на теренските операции на ОБСЕ од Југоисточна Европа заедно со претставници на меѓународни организации, невладини организации и независни експерти. Во своето обраќање, амбасадорот Вал ја истакна потребата за вклучување на мажите-пратеници во родовата перспектива и за тоа дека напорите за унапредување на родовата еднаквост треба да се протегаат вон бројките за проценти. „Знаеме од истражувања и студии дека земјите со повисока родова еднаквост се поуспешни. Попросперитетни. Поиновативни. Побезбедни. Државите со повисока родова еднаквост уживаат повисок животен стандард и обезбедуваат подобра иднина за нивните деца. За тоа се работи. ‘За луѓето се работи’, како што знаете тоа е мотото на претседателството на Северна Македонија“, рече амбасадорот Вал. Претседателот на Собранието, Талат Џафери, изјави: „Потребно е понатамошно промовирање на различностите во работата и законите кои ги носи Собранието. Од исклучително значење е зголемувањето на поддршката на колегите пратеници за прашањата за родот и различностите. Притоа, не мислам само на бројчано зголемување, мислам на квалитативен придонес и конкретна заложба за да имаме вистински модерен и родово сензитивен парламент според дефиницијата на Интерпарламентарна унија.“ „Родовата еднаквост е битен параметар за севкупната демократичност на одредено општество и неговите перформанси во заштитата и промовирање на човековите права во целина.  Сето тоа подразбира пред сѐ свест за потребата од поголема вклученост и учество на жената во сите процеси и во секој општествен домен, што резултира со нејзина поголема застапеност во секој сегмент“, рече во своето обраќање заменик-министерката за надворешни работи Фатмире Исаки. Теренските операции на ОБСЕ во регионот традиционално го поддржуваат организирањето регионални конференции на пратенички. Партнерството помеѓу Мисијата и Собранието на Северна Македонија, посебно Клубот на пратенички, резултираше со разни успешни иницијативи во изминатиот период, вклучително и усвојувањето на повеќегодишните Родови акциски планови на Собранието.

За да помогне во решавањето на прашањата за родовата нееднаквост во правосудниот систем, Мисијата на ОБСЕ во Скопје неодамна ја објави основната студија Родот и различностите во правосудството. „Само транспарентно и инклузивно правосудство може да ја ужива довербата и поддршката од граѓаните, што ќе му овозможи целосно да ја извршува својата функција на заштита на правдата и на човековите права. Правосудниот систем треба да ги одрази потребите на заедницата на која и служи, вклучително и на жените, малцинствата и лицата со попреченост,“ рече заменик-шефот на Мисијата, Џефри Голдстејн на денешната промоција на студијата. „Учеството и еднаквата застапеност на жените во правосудството го зголемува квалитетот на работата на судството, образложението на судските одлуки, заштитата на човековите права на жените и подобри резултатите на правосудниот сектор за сите.“ Во своето обраќање на настанот, претседателката на Судскиот совет на Република Северна Македонија, Павлина Црвенковска, рече: „Судскиот совет се стреми да ја промовира родовата еднаквост при новите вработувања во судството, со посебен фокус на етничките заедници. Истовремено, мора да гарантираме и остварување на човековите права за сите граѓани, кои се дел од судските постапки со цел да се отстранат дискриминаторските практики.“ Мисијата долго време работи на полето на родовата еднаквост, недискримацијата и реформи во правосудството. Таа придонесува во поставувањето на законската и институционалната инфраструктура на Северна Македонија во оваа област и ѝ помага на владата да го подготви Законот за еднакви можности на жените и мажите. 

Денеска, на Меѓународниот ден на жената, заедно со Министерството за внатрешни работи на Северна Македонија и алумни од менторската програма за жени во полиција поддржана од ОБСЕ, Мисијата на ОБСЕ во Скопје организираше дискусија за препознавање и надминување на симптомите на стрес кај жените во полицијата.  Истражувањата покажуваат дека полициски службенички се соочуваат со уште поголем стрес од нивните машки колеги поради негативните јавни коментари од граѓаните, постојаната потреба да се докажуваат на работа и потребата да балансираат меѓу обврските како службенички, сопруги и мајки. Помагањето на службеничките да се справат со стресот поврзан со работата е од суштинско значење за да останат во професијата.  „Заедно со Министерството за внатрешни работи, ние во Мисијата на ОБСЕ во Скопје работиме да ги поддржиме жените во полиција, да се погрижиме да напредуваат во нивните чинови, да останат во професијата и да придонесуваат за јавниот ред и безбедност. Верувам дека практиките за фер регрутирање, образовните понуди, вклучително и за тоа како да се справиме со стресот, солидните работни услови и дигитализацијата ќе помогнат да се активираат промените, да се привлечат и задржат повеќе жени во полицијата во која доминираат мажи“, рече Шефот на нашата Мисија, амбасадорот Клеменс Која, за време на дебатата.  „Општеството оди напред само со еманципирани, економски силни и независни жени и девојки и ние ветуваме дека ќе продолжиме да работиме во оваа насока. Само така, преку заеднички напори и учество во соодветните процеси, ќе го зајакнеме општеството еднакво за сите“, додаде Оливер Спасовски, министер за внатрешни работи на Северна Македонија.  „Ние како прогресивна држава која се стреми кон родова еднаквост континуирано работиме на привлекување повеќе жени во полициската професија. За да постигнеме резултати, продолжуваме да ги елиминираме бариерите што ги спречуваат жените да се приклучат на агенциите за спроведување на законот. Резултатите се веќе видливи, а работата во оваа насока останува еден од врвните приоритети за нас“, заклучи Магдалена Несторовска, државна секретарка во Министерството за внатрешни работи на Северна Македонија.

Скопје, 6 април 2020 – Мисијата на ОБСЕ во Скопје, Министерството за труд и социјална политика на Северна Македонија и Националната мрежа против насилство врз жени и семејно насилство ги повикуваат релевантните актери да вложат дополнителни напори за превенција од семејното насилство за време на ковид-19 кризата и да применат ефективни механизми за заштита на жртвите.

СКОПЈЕ, 25 ноември 2019 – Како придонес кон годинешните „16 Денови активизам против родово базираното насилство“, Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) започнува со нова кампања насловена „Крај за молкот“. Кампањата цели кон подигнување на свеста за насилството кон жените, со фокус на правата на жените. Темата „Крај за молкот“ ја потенцира една од главните пречки во борбата против насилството врз жените, а тоа е дека многу жени сметаат дека домашното насилство е лична работа и многу малку жени жртви на насилство зборуваат за истото. Уште помалку, насилството го пријавуваат во институциите.